In navolging van onze blog van vorige week halen we hiero enkele belangrijke technieken aan ter bescherming van de vennootschapsschuldeisers.
-
De actio pauliana
Indien een schuldenaar met een handeling intentioneel de verhaalsmogelijkheden van een schuldeiser benadeelt dan kan deze handeling worden aangevochten door middel van de actio pauliana op grond van artikel 1167 van het Burgerlijk Wetboek.
De schuldeiser moet de actio pauliana instellen tegenover de derde-wederpartij.
Het gevolg van de gegrondverklaring van de ingestelde actio, is de niet-tegenstelbaarheid van de gestelde handeling aan de schuldeiser. Meer concreet: de schuldeiser kan zich gewoon verhalen op het (vennootschaps)vermogen alsof het goed – dat voorwerp van de betwisting uitmaakte – nooit het vermogen heeft verlaten.
De actio pauliana begrenst als het ware de vrij beschikkingsbevoegdheid van de schuldeiser, hetgeen vooral van belang is bij rechtspersonen aangezien we daar de beperkte aansprakelijkheid van de aandeelhouders zorgt voor een afscheiding tussen het privévermogen en het vennootschapsvermogen.
In het kader van een faillissement hanteren we de term ‘failissementspauliana’. Op grond van artikel XX.112 en XX.114 van het Wetboek Economisch Recht kunnen handelingen gesteld in de verdachte periode op verzoek van de curator niet tegenstelbaar verklaard worden aan het faillissement en zijn schuldeisers. Het gaat om handelingen die gesteld zijn voor het faillissement met het doel om het vermogen van de curator en bijgevolg ook van de schuldeisers te verarmen.
-
De bestuurdersaansprakelijkheid
Naast de algemene bestuurdersaansprakelijkheid (art. 2:57 WVV) kent het WVV ook een bestuurdersaansprakelijkheid die enkel wordt ingeroepen als de schuldenaar failliet is.
Enerzijds kunnen bestuurders hoofdelijk en persoonlijk aansprakelijk worden gesteld op grond van een kennelijk grove fout die heeft bijgedragen aan het faillissement conform art. XX.225 WER. Deze vordering kan worden ingesteld door de curator en onder bepaalde voorwaarden ook door de benadeelde schuldeiser.
Anderzijds voorziet het WER nog in een andere grond van bestuurdersaansprakelijkheid waarop de curator zich kan baseren nl. de ‘wrongful trading’ (art. XX. 227 WER). Deze aansprakelijkheid viseert personen die zowel op datum van faillissement als in het verleden bestuurder waren in de vennootschap. De curator kan bestuurders hoofdelijk of persoonlijk aansprakelijk stellen indien zij een deficitaire activiteit of reddeloos verloren onderneming zonder kans op beterschap toch hebben verdergezet.
3.Uitkeringen
Zoals aangehaald in de vorige blog vereist de oprichting van een BV geen minimale inbreng meer en is er ook geen wettelijk kapitaal meer. Op het eerste zicht lijkt het alsof de aandeelhouders zonder ook maar enige barrière uitkeringen kunnen doen, maar niets is minder waar. Het WVV heeft nl. ter compensatie en ter bescherming van de schuldeisers een dubbele test ingevoerd voor elke uitkering aan aandeelhouders onder de vorm van een dividend, een teruggave van de eigen inbreng, vergoeding bij uittreding of uitsluiting, …
Allereerst wordt de netto-actief test toegepast. Dit houdt in dat de algemene vergadering van aandeelhouders nagaat of de uitkering niet tot gevolg heeft dat het netto-actief van de BV negatief is of negatief dreigt te worden.
Daarnaast wordt de liquiditeitstest uitgevoerd: een uitkering kan maar indien de BV volgens het bestuursorgaan in staat zal zijn haar opeisbare schulden te betalen voor het komende jaar.
Stel de vennootschap staat toch een uitkering toe, desondanks dat niet voldaan is aan beide criteria, dan kunnen die uitkeringen worden teruggevorderd. Bovendien kan ook het bestuursorgaan worden aansprakelijk gesteld indien de liquiditeitstest niet naar behoren werd uitgevoerd.